ΚΑΛΟΗΘΗ ΜΟΡΦΩΜΑΤΑ

Τα καλοήθη μορφώματα του δέρματος αφαιρούνται συνήθως για λόγους αισθητικούς μιας και δεν είναι επικίνδυνα. Αν οι διαστάσεις τους είναι μεγάλες και εμποδίζουν τον ασθενή στην καθημερινότητά του, αν βρίσκονται σε εμφανή σημεία ή αν παρουσιάζουν σημεία φλεγμονής (ιδ. οι κύστεις) συστήνεται η αφαίρεσή τους.

Η αφαίρεσή τους πρέπει να γίνεται πάντα λαμβάνοντας υπόψιν τις βασικές αρχές Χειρουργικής, ώστε να εξασφαλιστεί αφενός η σωστή και ολοκληρωτική τους αφαίρεση, αλλά και να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αισθητικό αποτέλεσμα.

ΟΓΚΟΙ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Το Βασικοκυτταρικό & Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα Δέρματος (BCC & SCC) αποτελούν τους δύο συχνότερους κακοήθεις όγκους του δέρματος. Είναι και οι δύο όγκοι επιθηλιακής προελεύσεως και παρουσιάζουν μεταξύ τους αρκετές διαφορές τόσο στην κλινική εικόνα, αλλά και στην βιολογική τους συμπεριφορά.

Προδιαθεσικοί Παράγοντες

• Άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, ξανθά μαλλιά και μπλε/γκρι/πράσινα μάτια αποτελούν άτομα υψηλού κινδύνου
• Άτομα με ιστορικό μακρόχρονης έκθεσης στην ήλιακή ακτινοβολία επίσης διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο
• Άτομα με επάγγελμα που απαιτεί πολλές ώρες παραμονής σε εξωτερικό χώρο
• Ασθενείς στους οποίους είχε διαγνωστεί στο παρελθόν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC) έχει αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξει σε άλλη περιοχή βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, αλλά και ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC)
• Οι άντρες έχουν διπλάσιες πιθανότητες απ’ ότι οι γυναίκες να προσβληθούν από BCC & SCC
• Συνήθως πρωτοεμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 55-60 ετών, χωρίς όμως αυτό να είναι απαραίτητο ειδικά αν υπάρχουν περισσότεροι του ενός από τους παραπάνω προδιαθεσικούς παράγοντες. Συχνότερα συναντάται σε άτομα τα οποία διανύουν την έβδομη δεκαετία της ζωής τους.

Το Βασικοκυτταρικό Ca (BCC) αποτελεί τον πιο συχνό τύπο κακοήθους βλάβης του δέρματος στην λευκη φυλή, αλλά και όλων των τύπου καρκίνου στον άνθρωπο. Χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι η αργή ανάπτυξη και μεθίσταται πολύ σπάνια. Εμφανίζονται συνήθως ως μονήρεις βλάβες, αλλά σπάνια υπάρχουν και ως συρρέουσες πολλαπλές βλάβες. Πιο συνηθισμένες εντοπίσεις του είναι οι ακάλυπτες περιοχές που εκτίθενται μακρόχρονα στην ηλιακή ακτινοβολία και συγκεκριμένα το πρόσωπο και ο τράχηλος. Μερικές φορές εμφανίζονται στα ακάλυπτα μέρη του κορμού και των άκρων. Η διάγνωση τίθεται εύκολα κυρίως από την κλινική εικόνα, αλλά δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που απαιτείται βιοψία τμήματος της βλάβης για επιβεβαίωση της, αφού υπάρχουν διάφορες κλινικές μορφές του βασικοκυτταρικού καρκινώματος.

Η πιο αποτελεσματική θεραπεία της βλάβης είναι η χειρουργική της αφαίρεση και η ιστολογική εξέταση του εξαιρεθέντος τμήματος του δέρματος. Η ιστολογική εξέταση είναι απαραίτητη τόσο για επιβεβαίωση εκτομής ολόκληρης της βλάβης, αλλά και για υπολογισμού των ορίων υγιούς δέρματος στην περιφέρειά της προς αποφυγή υποτροπής. Στόχος της θεραπείας είναι ταυτόχρονα η διατήρηση στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό της λειτουργικότητας των γύρω ιστών και την επίτευξη του δυνατόν καλύτερου αισθητικού αποτελέσματος.

Εναλλακτικά και μόνο υπο ορισμένες προϋποθέσεις σε όγκους αρχικών σταδίων μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά της χειρουργικής εκτομής η κρυοπηξία, ενώ σε περιπτώσεις ασθενών άνω των 70 ετών που δε δύνανται ή δεν επιθυμούν να υποβληθούν σε χειρουργική θεραπεία θέση έχει και η ακτινοθεραπεία. Και στις 2 αυτές όμως περιπτώσεις χάνουμε την δυνατότητα ιστολογικής εξέτασης της βλάβης για επιβεβαίωση “καταστροφής” της. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται επιπλέον συμπληρωματικά της χειρουργικής θεραπείας σε περιπτώσεις προχωρημένων BCC για μείωση πιθανότητας υποτροπής τους.

Το Ακανθοκυτταρικό Ca Δέρματος (SCC) αποτελεί τον δεύτερο συχνότερο όγκο του δέρματος και εμφανίζει διαφορετική συμπεριφορά από το BCC.

Εκτός από τους προαναφερθέντες κοινούς προδιαθεσικούς παράγοντες με το BCC, το SCC εμφανίζεται συχνότερα σε:

Προκαρκινικές καταστάσεις διαφορων περιοχών του σώματος, όπως υπερκερατώσεις, λευκοπλακία γλώσσας/βλεννογόνων, ακτινική χειλίτιδα.
Άτομα που χρησιμοποιούν συχνά συσκευές τεχνητού μαυρίσματος (solarium) – 2,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα
Παλαιά τραύματα δέρματος – SCC δύναται να παρουσιασθεί σε παλιές εγκαυματικές ουλές, άλλες ουλές και χρόνια έλκη κάτω άκρων
Κάθε αιτία ανοσοανεπάρκειας ή αποδυναμωσης του ανοσοποιητικού συστήματος (HIV/AIDS, μεταμοσχεύσεις, χημειοθεραπεία)

Η βιολογική συπεριφορά του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος είναι επιθετικότερη από αυτήν του BCC και παρόλο που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ο όγκος δεν είναι απειλητικός για τη ζωή παρουσιάζει αυξημένες πιθανότητες μετάστασης.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ύψιστης σημασίας είναι η πρώιμη αντιμετώπιση ύποπτων και προκαρκινικών βλαβών. Για την αρχική αντιμετώπιση του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος χρησιμοποιούνται συχνότερα η χειρουργική θεραπεία και η ακτινοθεραπεία. Στόχος της θεραπείας είναι η εξάλειψη του όγκου με τη διατήρηση στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό της λειτουργικότητας των παρακείμενων ιστών και την επίτευξη ενός αποδεκτού αισθητικού αποτελέσματος. Η χειρουργική εκτομή συνοδεύεται πάντα από ιστολογική εξέταση του παρασκευάσματος όπως και στο BCC, και επιπλέον στην περίπτωση του SCC συνοδεύεται από αυξημένα όρια υγιούς δέρματος τόσο στην περιφέρεια της βλάβης (πάνω από 6-10χιλ), όσο και στο βάθος (υποδόριο λίπος).

Σε κάθε ασθενή με SCC πρέπει πάντα να γίνεται κλινική εξέταση για διηθημένους περιοχικούς λεμφαδένες και επί ενδείξεων να ακολουθεί έλεγχός τους για παρουσία μεταστάσεων.