Οι λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού είναι πολύ συχνές και ενίοτε έχουν σοβαρές επιπτώσεις, που αφορούν τόσο το αναπνευστικό, όσο και άλλα ευαίσθητα όργανα (πχ. ΚΝΣ, καρδιά, νεφρά, κτλ.).
Προκαλούνται κυρίως από ιούς και μικρόβια. Η συχνότητα τους και η ευκολία μετάδοσής τους είναι ο βασικός λόγος, που τις καθιστούν λοιμώξεις με ιδιαίτερη επιδημιολογική σημασία.
ΚΟΙΝΟ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ
Είναι χαμηλής νοσηρότητας αυτοπεριοριζόμενο σύνδρομο, που στην ουσία αντιπροσωπεύει μία ομάδα νοσημάτων, που προκαλείται από ιούς. Είναι η συχνότερη οξεία νόσος στον ανεπτυγμένο κόσμο. Ο όρος κοινό κρυολόγημα αναφέρεται σε μία ήπια νόσο του αναπνευστικού με συνήθεις εκδηώσεις φτάρνισμα, ρινική συμφόρηση, ρινόρροια, πονόλαιμο, βήχα, πυρετό, πονοκέφαλο και κακουχία. είναι διαφορετική οντότητα από τη γρίπη, τη φαρυγγίτιδα και την οξεία βρογχίτιδα. Υπολογίζεται ότι περίπου 200 ιοί σχετίζονται με το κοινό κρυολόγημα. Πιο συχνοί οι ρινοϊοί (30-50%) και οι ιοί Corona. Συχνοί εποχικοί ιοί είναι ο ιός της γρίπης και οι ιοί parainfluenza.
Η μετάδοση γίνεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο είτε με την επαφή των χεριών είτε με σταγονίδια. Η μεταδοτικότητα του ασθενούς συνήθως κορυφώνεται την 2η-3η ημέρα των συμπτωμάτων. Ειδική θεραπεία δεν υπάρχει και η αγωγή παραμένει συμπτωματική με αναλγητικά, τοπικά ή συστηματικά αποσυμφορητικά.
Η νόσος είναι άριστης πρόγνωσης. Παράγοντες που επιβαρύνουν την κατάσταση του ασθενή είναι το κάπνισμα, ανοσοανεπάρκειες, υποκείμενα χρόνια νοσήματα και υποσιτισμός. Επιπλοκές που μπορεί να παρουσιαστούν είναι το βρογχικό άσθμα και η επιγενής ανάπτυξη βακτηριακών λοιμώξεων (ωτίτιδα, ιγμορίτιδα).
Εξ αιτίας της μεγάλης ετερογένειας των ιών που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα δεν υπάρχει αποτελεσματικό εμβόλιο.
Κύριος τρόπος προφύλαξης είναι η τήρηση των γενικών κανόνων υγιεινής, το πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή συγχρωτισμού με πάσχοντες.
ΠΑΡΑΡΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΕΣ
Οι παραρρίνιοι κόλποι είναι κοιλότητες γύρω από τη μύτη. Εκεί μπορεί να προκληθούν φλεγμονές, οξείες ή υποτροπιάζουσες. Συχνότερη είναι η ιγμορίτιδα, μπορεί ωστόσο να προσβληθούν τόσο οι μετωπιαίοι κόλποι όσο και οι ηθμοειδείς κυψέλες και ο σφηνοειδής κόλπος. Οι παραρρίνιοι χώροι είναι κατά κανόνα στείροι μικροβίων και η επιμόλυνση τους γίνεται από μικρόβια της χλωρίδας της μύτης και του στόματος, συνήθως σε συνθήκες συσσώρευσης εκκρίσεων. Οι κυριότεροι μικροοργανισμοί που συμμετέχουν είναι ο πνευμονιόκοκκος, ο αιμόφιλος, ο στρεπτόκοκκος και τα αναερόβια. Ο πόνος στο πρόσωπο που χειροτερεύει στην επίκυψη, πυώδης δύσοσμη έκκριση, κεφαλαλγία με ή χωρίς πυρετό είναι οι κύριες εκδηλώσεις.
Κυριότερη επιπλοκή είναι η επέκταση της φλεγμονής, που μπορεί να προκαλέσει αποστήματα και μηνιγγίτιδα. Η διάγνωση γίνεται ακτινολογικά (κυρίως με αξονική τομογραφία) και με ενδοσκόπηση ρινός - ρινοφάρυγγα. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά και αποσυμφορητικά ρινός.
ΩΤΙΤΙΔΑ
Είναι οξεία ή χρόνια φλεγμονή του μέσου ωτός και συμβαίνει όχι πολύ συχνά στην ενήλικη ζωή. Συχνότερα αίτια είναι ο πνευμονιόκοκκος, ο αιμόφιλος και ο σταφυλόκοκκος. Εκδηλώνεται ως ωταλγία με συνοδό πυρετό. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά και αποσυμφορητικά ρινός.
ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ - ΑΜΥΓΔΑΛΙΤΙΔΑ
Προκαλείται από μία ετερογενή ομάδα που περιλαμβάνει ιούς και μικρόβια. Ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος είναι το συχνότερο αίτιο και καλύπτει το 15% των περιπτώσεων. Συχνοί είναι και οι ιοί της λοίμωδους μονοπυρήνωσης και του έρπητα και τα αναερόβια μικρόβια.
Η μετάδοση της νόσου γίνεται συνήθως μετά από συχνή επαφή με τον πάσχοντα. Η μεγαλύτερη συχνότητα των λοιμώξεων από στρεπτόκοκκο και κοροναϊούς είναι η περίοδος μεταξύ χειμώνα και άνοιξης, ενώ από τους ρινοϊούς προκαλούνται το φθινόπωρο και την άνοιξη.
Η συνήθης εικόνα της μικροβιακής φαρυγγίτιδας είναι έντονη, φλεγμονώδης διήθηση με πύον και ενδεχομένως αιμορραγικά στοιχεία. Πυρετός, τραχηλική λεμφαδενίτιδα είναι εκδηλώσεις χωρίς ειδική διαγνωστική αξία.
Θεραπεία εκλογής είναι τα αντιβιοτικά. Σε περιαμυγδαλικό απόστημα η θεραπεία περιλαμβάνει και χειρουργική παροχέτευση.
ΕΠΙΓΛΩΤΙΤΙΔΑ
Πρόκειται για φλεγμονή της επιγλωττίδας, που εξελίσσεται ταχέως και συνοδεύεται από οίδημα. Αυτό σπάνια μπορεί να προκαλέσει απόφραξη της αναπνευστικής οδού. Μπορεί να αφορά κυρίως παιδιά, ωστόσο εκδηλώνεται σε κάθε ηλικία με πυρετό, δυσκαταποσία, σιελόρροια, δυσφωνία ή αφωνία. Χορηγούνται αντιβιοτικά.
